V-melatonin အိပ္ေဆးမွ အိပ္ေဆး တေမးထဲေမးေနသူေတြအတြက္

ျမန္မာနိုင္ငံမွာ အိပ္ေဆးေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေပမယ့္ တကယ္ဝယ္ေသာက္ခ်င္တဲ့အခါ မလြယ္ကူတာေတြ႕ရတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အိပ္ေဆးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဆရာဝန္ရဲ႕ ညႊန္ၾကားခ်က္၊ လက္မွတ္ပါမွသာ ေရာင္းခ်ရလို႕ပါ။ ေဆးဆိုင္ေတြမွာ သြားဝယ္တဲ့အခါ ဘာမီတြန္ေလာက္သာ ေပးနိုင္သံုးစြဲေနၾကရတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕အိပ္မရသူေတြ အိပ္ေဆးေသာက္ခ်င္တဲ့အခါ အေတာ္ဒုကၡေရာက္ရတယ္။ အိပ္ေဆးထဲမွာ herbalပင္ေတြက ထုတ္တဲ့ေဆးအမ်ားစုဟာ ဆရာဝန္လက္မွတ္မလိုတတ္ဘူး။ ဥပမာ Fameကထုတ္တဲ့ herbal sleepလို သဘာဝအိပ္ေဆးမ်ိဳးက ဆရာဝန္လက္မွတ္
မလိုပဲရနိုင္တယ္။ အလားတူ အေမရိကားကလာတဲ့ V-melatoninလိုေဆးမ်ိဳးကလည္း ေဟာ္မုန္းသေဘာျဖစ္တာေၾကာင့္ ဆရာဝန္လက္မွတ္မလိုပဲ ရရွိနိုင္တယ္။ အေမရိကားFDAက melatonin ကို dietary supplement ျဖည့္စြက္ေဆးအမ်ိဳးအစားထဲမွာသာ ထည့္သြင္းထားတယ္။  ဆရာဝန္လက္မွတ္မလိုတဲ့ melatoninအိပ္ေဆးကို ျမန္မာနိုင္ငံမွာV-melatonin နာမည္နဲ႕ ရရွိနိုင္တယ္။ ေစ်းကြက္ထဲကို Geniusေဆးကုမၸဏီက ျဖန္႕ျဖဴးေပးတယ္။ ေစ်းအေနနဲ႕ ေဆးတလံုးကို ၂၀၀ဝန္းက်င္ရွိတယ္။ ခက္တာတခုက အလံုး၃၀ပါ ေဆးဗူးပံုစံျဖစ္တာေၾကာင့္ ေဆးတစ္ဗူးကုန္ေအာင္ ေန႕စဥ္စြဲေသာက္ရမလို ျဖစ္ေနတယ္။ အိပ္ေဆးတိုင္းဟာ အျမဲစြဲေသာက္ဖို႕ မေကာင္းတာလဲ အမွန္ပဲ။ ကဒ္ပံုစံျဖစ္ရင္ သံုးစြဲသူေတြအတြက္ ပိုအဆင္ေျပပါလိမ့္မယ္။

V-melatonin ထဲမွာ ဘာေတြပါလဲ။

Melatonin              3mg

Vitamin B6          10mg

ေရွ႕မွာ Vဆိုတဲ့ စကားလံုးက ထုတ္လုပ္တဲ့ကုမၸဏီ Viva trading corporationကို ကုိယ္စားျပဳတယ္။ ဗီတာမင္ပါတယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္မ်ိဳးလို႕လည္း ယူဆနုိင္တယ္။ အေမရိကားမွာ dietary supplement ျဖစ္ရင္ ဗီတာမင္(သို႕) herbalဟာဗယ္ေဆး တခုခုထည့္ေပးရတယ္။ဗီတာမင္နဲ႕တြဲထားတာက အားအင္ကုန္ခမ္းမွာကို ကာကြယ္ဖို႕အတြက္လည္းဟုတ္တယ္၊စိတ္ေျပလက္ေပ်ာက္ ရွိဖို႕အတြက္ဆိုလည္း မမွားဘူး။

Melatonin ဆိုတာ

ခႏၶာကိုယ္က သဘာဝအတိုင္း ထုတ္ေပးေနတဲ့ ေဟာ္မုန္းတစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ လူ၊တိရိစာၦန္နဲ႕ အပင္ေတြမွာလည္း ဒီလိုေဟာ္မုန္းမ်ိဳးကို ေတြ႕ရွိရတယ္။ melatonin ေဟာ္မုန္းကို ဦးေနွာက္ေအာက္ေျခမွာရွိတဲ့ pineal glandကေန ထုတ္ေပးေနတယ္။ ဒါတင္လားဆိုေတာ့ မဟုတ္ေသးဘူး။ အေရျပားဆဲလ္၊ရိုးတြင္းျခင္ဆီနဲ႕ lymphocyteေတြမွာလည္း melatonin ဓာတ္ေတြ ရွိေသးတယ္။ ဆဲလ္ထဲမွာရွိတဲ့ ပမာဏဟာ ေသြးေၾကာရွိတဲ့့ ပမာဏထက္ ပိုမ်ားတာ ေတြ႕ရတယ္။ အိပ္စက္မႈကို ျဖစ္ေစတဲ့ circadian cycleထဲမွာ melatoninရဲ႕ အခန္းက႑က အေရးၾကီးတယ္။ ညအခ်ိန္ အိပ္စက္ျခင္းကို ျဖစ္ေစတာလည္း ဒီေဟာ္မုန္းေၾကာင့္ပါပဲ။ အိပ္စက္ျခင္းအေၾကာင္းကို ဆက္ေျပာရရင္ သာမန္အားျဖင့္ လူေတြဟာ ညအခ်ိန္မွာသာ အိပ္တတ္ၾကတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ညအခ်ိန္မွာ အိပ္စက္ျခင္းကို တားဆီးေပးတဲ့ blue light(460-480nm)ေတြ ေလွ်ာ့နည္းသြားလို႕ပဲ။ ဒါ့ေၾကာင့္ လူေတြဟာ blue lightအလင္းေရာင္ရွိတဲ့ ေန႕ခင္းဖက္မွာ မအိပ္ပဲ အလင္းေရာင္မရွိတဲ့ညအခ်ိန္ေတြမွာ အိပ္စက္ၾကတာျဖစ္တယ္။ ညေန ေနေစာင္းျပီဆိုတာနဲ႕ melatonin ေဟာ္မုန္းေတြက စတင္ထြက္ရွိလာတယ္။ စာလိုေျပာရရင္ Dim-light melatonin onsetလို႕ ေခၚပါတယ္။ wavelength 530nmေက်ာ္တာနဲ႕ ေဟာ္မုန္းစတင္ထြက္ရွိလာတယ္။ တခ်ိဳ႕အလင္းေရာင္ ရွိရင္ မအိပ္တတ္ဘူးဆိုတာ ဒီသေဘာပါဘဲ။ အိပ္ဖို႕ မ်က္စိကိုတခုခုအုပ္ေပးတဲ့အခါ blue lightေတြ မဝင္ေရာက္ရင္ melatoninထြက္လာျပီး အိပ္စက္ျခင္းကို ပိုမိုလြယ္ကူေစတာ ေတြ႕ရတယ္။ ေန႕၊ည အခ်ိန္နရီစည္းခ်က္ကို ျမင္လႊာမွာရွိတဲ့ photosensitive ganglion က အာရံုခံေပးျပီး ဦးေနွာက္မွာ ရွိတဲ့ suprachiasmatic nucleiကို ပို႕ေဆာင္ေပးတယ္။ အဲဒီကတဆင့္ လိုအပ္တဲ့ေဟာ္မုန္းေတြ ေပၚထြက္လာေအာင္ လႉံ႕ေဆာ္ေပးပါတယ္။ ဒီျဖစ္စဥ္ကို circadian cycleလို႕ နာမည္ေပးထားတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ မိုးရြာတဲ့ရက္ေတြ၊ နွင္းထူတဲ့ရက္ေတြမွာ ရာသီေအးေအး၊ခပ္ေကြးေကြး အိပ္ခ်င္တာ အလင္းေရာင္အားနည္းတဲ့အခါ ထြက္လာတဲ့ melatoninရဲ႕အာနိသင္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

သဘာဝအိပ္ေဆး မယ္လ္တိုနင္

Melatonin ကို ၁၉၉၅ခုနွစ္မွာ အိပ္ေဆးအျဖစ္ စတင္သံုးစြဲဖို႕ တရားဝင္ခြင့္ျပဳခဲ့တယ္။ အိပ္ေဆးဆိုေပမယ့္ secondary sleep disorder ေရာဂါအခံရွိတဲ့အအိပ္ပ်က္သူေတြမွာ အသံုးမဝင္ဘူး။ တခါတရံ ဒိုင္ယာဇီပန္လို အိပ္ေဆးမ်ိဳး ျဖတ္ျပီးတဲ့အခါ ဆက္လက္သံုးစြဲဖို႕ ေပးတတ္ၾကတယ္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ အသက္ ၅၅နွစ္အထက္ေတြမွာ သံုးစြဲသင့္တယ္။ ၂၀၀၅ေလ့လာမႈအရ ၁လေအာက္ သံုးစြဲရံုနဲ႕ အက်ိဳးမရွိနိုင္ဘူးလို႕ သံုးသပ္ၾကတယ္။ ေနာက္နွစ္မွာ ထပ္မံေလ့လာတဲ့အခါ ၃လထက္ ပိုမသံုးသင့္ဘူးလို႕ ေတြ႕ရွိျပန္တယ္။ သို႕ေသာ္ အျငင္းပြားဖြယ္ကိစၥတခုက ကေလးငယ္ေတြမွာလည္း သံုးနိုင္ေသးလားဆိုတာပဲ။ ပံုမွန္အားျဖင့္ အိပ္ေဆးေတြကို အသက္၁၈နွစ္ေအာက္ေတြမွာ အသံုးမျပဳဖို႕ တားျမစ္ထားတယ္။ အကယ္၍သံုးစြဲခ်င္ရင္ ဆရာဝန္နဲ႕ တိုင္ပင္သင့္တယ္။ သိပၸံနည္းက် ျငင္းခ်င္သူေတြက ကိုယ္ခႏၶာက ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ ေဟာ္မုန္းမ်ိဳး ျဖစ္တာေၾကာင့္ သံုးစြဲရင္လည္း ဆိုးက်ိဳးမရွိနိုင္ဘူး သံုးသပ္ၾကတယ္။ 

တျခားအသံုးဝင္ပံု

Melatoninေဟာ္မုန္းရဲ႕ အသံုးဝင္ပံုက အိပ္ေစရံုတင္ မဟုတ္ဘူး။ antioxidant ဓာတ္တိုးဆန္႕က်င္ ဂုဏ္သတၱိလည္း ရွိေသးတယ္။ သူ႕ရဲ႕ ဓာတ္တိုးဆန္႕က်င္ဂုဏ္သတၱိက ဗီတာမင္အီးထက္ နွစ္ဆေလာက္ ပိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေရတင္မက အဆီမွာပါ ေပ်ာ္ဝင္တဲ့ဂုဏ္သတၱိလည္းရွိတယ္။ေတြ႕ရွိခ်က္တခုက ခုခံအားစနစ္ကိုလည္း ေကာင္းမြန္ေစနိုင္ေသးတယ္။ ခုခံအားစနစ္မွာ ရွိတဲ့ cytokineထုတ္လုပ္မႈကို မ်ားေစနိုင္တာေၾကာင့္ ေရာဂါပိုးမႊားေတြကို တိုက္ဖ်က္နိုင္တယ္လို႕ ယူဆဖြယ္ရွိပါတယ္။ အသက္ၾကီးသူေတြအတြက္ အဆင္ေျပတာေနာက္တခုက antiaging propertyအိုမင္းမႈကို တားျမစ္ေပးတဲ့သေဘာလည္း ရွိတယ္။ ၂၀၁၀ေလ့လာမႈတခုအရ ဘာ့ေၾကာင့္မွန္း ေသခ်ာမသိေပမယ့္ irritable bowel syndrome အူလႈပ္ရွားမႈမမွန္တဲ့ လကၡဏာမ်ိဳးမွာ အသံုးျပဳနိုင္တာ ေတြ႕ရတယ္။ စိတ္ဝင္စားဖို႕ေကာင္းတာေနာက္တခုက ကေလးငယ္ေတြမွာ ေတြ႕ရတတ္တဲ့ autismလို၊ADHDလိုေရာဂါေတြမွာ အသံုးျပဳနိုင္တယ္။ migraineေခါင္းတျခမ္းကိုက္၊cluster headacheလို ေခါင္းကိုက္ေဝဒနာအျပင္ နားအူတဲ့ေရာဂါအေျခအေနမွာလည္း သံုးစြဲတတ္ၾကတယ္။cluster headacheလို ေခါင္းကုိက္ေဝဒနာရွင္ကို ေပးတဲ့အခါ ေဝဒနာေတြသက္သာလာတာ ေတြ႕ရတယ္။ herbalေဆးအမ်ားစုဟာ ကင္ဆာေရာဂါေတြ ကာကြယ္နိုင္တယ္လို႕ ဘယ္လိုပဲဆိုဆို တကယ့္ေလ့လာမႈေတြ ဆက္လုပ္ဖို႕လိုေနတာလည္း အမွန္ပါပဲ။ မယ္လ္တိုနင္ဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ျပီး အိပ္ေရးမဝတာေတြမ်ားလာရင္ အမ်ိဳးအစား၂ ဆီးခ်ိဳပိုျဖစ္နိုင္တာ ေတြ႕ရွိရတယ္။အမွန္တကယ္ သက္ဆိုင္မႈရွိ၊မရွိကေတာ့ ေလ့လာမႈေတြ ဆက္လုပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အသားျဖဴေဆးခရင္မ္ မယ္လ္တိုနင္

ေနာက္အသံုးျပဳနိုင္တာတခုက အသားျဖဴေဆးcreamအေနနဲ႕လည္း ေနေရာင္ကာဖို႕ အသံုးဝင္ေသးတယ္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ အေပၚယံ အေရျပားရဲ႕ ေအာက္လႊာမွာရွိတဲ့ melanocytes ကေန melaninဓာတ္ေတြ ထုတ္ေပးေနတယ္။ အသားညိဳတယ္ဆိုတာ melaninမ်ားတဲ့ သေဘာျဖစ္ပါတယ္။ melatoninရဲ႕အာနိသင္က အေရျပားမွာရွိတဲ့ melaninဓာတ္ကို melanocytes ထဲ ေရာက္ေစလို႕ အသားအေရကို ျဖဴေဖြးေစတယ္။

ပံုစံမ်ိဳးစံုနဲ႕ မယ္လ္တိုနင္

တျခားနိုင္ငံေတြမွာ ေဆးျပား၊ေဆးရည္၊ကပ္ခြာ၊လိမ္းေဆး ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ လာတယ္။ေဆးပမာဏ1mg,1.5mg,3mg,5mg,10mgမ်ိဳးစံု ရွိတယ္။ V-melatoninကေတာ့ 3mgပါဝင္တဲ့ အစိမ္းေရာင္ ေဆးျပားပံုစံျဖစ္ပါတယ္။ တိရိစာၦန္ေတြက ရရွိတဲ့ melatoninဓာတ္ေတြက စိတ္မခ်ရဘူး။ဒါ့ေၾကာင့္ ေဆးထုတ္တဲ့အခါ စိတ္ခ်ရေအာင္ ဓာတ္ခြဲခန္းမွာသာ syntheticပံုစံမ်ိဳး ထုတ္ၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕အစားအစာမွာ စားေကာင္း၊အိပ္ေပ်ာ္ေစဖို႕ မယ္လ္တိုနင္ေတြ ထည့္တတ္ၾကတယ္။  

ေဆးညႊန္း

Melatonin 3mgကို ညမအိပ္ခင္ တစ္နာရီေလာက္ ၾကိဳေသာက္ရတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေတြ႕ရွိရတာက 0.3mg(ေဆး ဆယ္ပံုတပံု)ေသာက္ရံုနဲ႕ အလုပ္ျဖစ္တာ ေတြ႕ရွိရတယ္။ သို႕သာ္ တစ္ေယာက္နဲ႕တစ္ေယာက္ တံု႕ျပန္ပံုမတူၾကဘူး။ ေလယာဥ္အခ်ိန္ၾကာစီးျပီး ခရီးရွည္သြားတဲ့အခါမ်ိဳးမွာ အိပ္ခ်ိန္မမွန္တာ၊ေနာက္က်တာျဖစ္ျပီး circadian cycle ေျပာင္းလဲတာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါမ်ိဳးကို jet lag လို႕ေခၚပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ နိုင္ငံျခားခရီးရွည္သြားရတဲ့အခါမ်ိဳးေပါ့။ ေတာင္နဲ႕ေျမာက္ခရီးသြားတာ ျပႆနာမဟုတ္ေပမယ့္ ကမာၻ႕အေရွ႕ျခမ္းက အေနာက္ျခမ္းကို သြားတဲ့အခါမ်ိဳးမွာ အခ်ိန္ေျပာင္းလဲမႈက မ်ားျပီး ေဟာ္မုန္း rhythmမမွန္ေတာ့ဘူး။အဲလိုမခါမ်ိဳးမွာ  melatoninဓာတ္ ျဖည့္တင္းဖို႕ လိုလာတတ္တယ္။ ဒီလိုခရီးသြားသူေတြမွာ melatonin 3-10mg ေပးတဲ့အခါ အက်ိဳးရွိတာ ေတြ႕ရတယ္။

ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး

ဟာဘယ္လ္ေဆးျဖစ္လို႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး မရွိေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ရွိနိုင္တယ္။ေရတိုေသာက္ရင္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးခံစားရတာ နည္းပါးတယ္။ ျဖစ္နိုင္တာက-

-ေန႕ပိုင္း အိပ္ခ်င္တတ္တယ္

-ေခါင္းမူးတာ၊ေခါင္းကိုက္တာ ရွိနိုင္တယ္

-စိတ္တိုတာ၊စိတ္မရွည္တာ ျဖစ္နိုင္တယ္

-စိတ္ဓာတ္က်တာ ခံစားရနိုင္တယ္

-ဗိုက္မအီမသာ ျဖစ္နိုင္တယ္

-ပ်ိဳ႕ခ်င္၊အန္ခ်င္ ျဖစ္တတ္တယ္

-ေဆးပမာဏပိုမ်ားရင္ REMအဆင့္မ်ားလာျပီး အိပ္မက္ဆိုးမက္တာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္တယ္။

အတူတြဲမေသာက္သင့္တဲ့ေဆး

-ေသြးက်ဲေဆး

-ခုခံအားက်ဆင္းေစတဲ့ေဆး(စတီးရိြဳက္)

-ဆီးခ်ိဳက်ေဆး

-ကိုယ္ဝန္တားေဆးကဒ္

-အိပ္ေဆး

သိထားသင့္တာေတြ

melatonin ေပၚကာစက 3mgေဆးျပားေတြ သံုးခဲ့ၾကတယ္။ေနာက္ပိုင္းေတြ႕ရွိခ်က္ေတြမွာ 0.3mgေလာက္နဲ႕လည္း အက်ိဳးျဖစ္တာသိခဲ့ၾကတယ္။ အိပ္ေဆးတိုင္းဟာ ေဆးပမာဏနည္းေလ၊ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးနည္းေလ ျဖစ္ပါတယ္။နိုင္ငံျခားေစ်းကြက္မွာmelatonin ပမာဏဟာ 0.5mgကေန 10mgထိ မ်ိဳးစံုရွိတယ္။ သတိျပဳရမွာက ေဆးေသာက္ျပီး ၆နာရီအတြင္း ကားေမာင္းတာ၊အႏၲရာယ္ရွိတဲ့အလုပ္မ်ိဳး ေရွာင္ထားသင့္တယ္။ Melatoninကို နိုင္ငံတိုင္းမွာ OTC(over the counter)အျဖစ္ လက္ခံထားတာ မဟုတ္ဘူး။ အေမရိကား၊ကေနဒါ စတဲ့နိုင္ငံအခ်ိဳ႕မွာ ဆရာဝန္လက္မွတ္မလိုအပ္ေပမယ့္ အခ်ိဳ႕တိုင္းျပည္ေတြမွာ ဆရာဝန္လက္မွတ္လိုတယ္။ ဖြံ႔ျဖိဳးျပီးနိုင္ငံေတြနဲ႕ ေနရာတိုင္းသြားတူတာ မေကာင္းေပမယ့္ တူသင့္တာေတြ တူနိုင္ဖို႕ေတာ့ ၾကိဳးစားသင့္တယ္။ အလြယ္မရနိုင္တဲ့ေဆးေတြအနက္ အလြယ္ရနိုင္တဲ့ေဆးေတြ ရွိတာ လူနာအတြက္ေတာ့ ဝမ္းသာစရာပါ။ အနည္းဆံုး အိပ္ေဆးလိုက္ရွာဖို႕အတြက္ေတာ့ ပူစရာမလိုေတာ့ဘူးမလား။

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

၂၃.၉.၁၃