Pill 72 အေရးေပၚတားေဆး

Pill 72တားေဆးအေၾကာင္းေဖာ္ျပေပးပါဦးဆရာ။ Ecee 2နဲ႕အတူတူပဲလားဆရာ။ေဆးေသာက္ျပီး ပ်ိဳံခ်င္သလိုရွိလို႕ပါ။

Ecee 2,pill 72,levo 72 အကုန္လံုးအတူတူပါပဲ။ အေရးေပၚတားေဆးေတြခ်ည္းပဲ။နာမည္ေနာက္မွာပါတဲ့ 72ဆိုတာ ေထြေထြထူးထူးမဟုတ္ပါ။ ၇၂နာရီ(၃ရက္အတြင္း) ေသာက္ရမယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ေပၚလြင္ေစဖို႕၊သတိရေစဖုိ႕ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးတစ္လံုးခ်င္းစီမွာ ပရိုဂ်က္စတီရုန္းေဟာ္မုန္းျဖစ္တဲ့  levonorgestrel 0.75mg ပဲပါတယ္။ ေဆးတကဒ္မွာ ေဆးနွစ္လံုးပါတယ္။ ေဆးကိုနွစ္လံုးတျပိဳင္နက္ ေသာက္ရင္ ပ်ိဳ႕ခ်င္၊အန္ခ်င္ ေခါင္းမူးတာပိုဆိုးတယ္။ brand ကြားျခားလို့၊ေဆးကြာျခားလို႕ ဆိုတာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။

ေဆးအာနိသင္

-မ်ိဳးဥအိမ္ကေန မ်ိဳးဥမထြက္ေအာင္ တားဆီးေပးတယ္။

-သားအိမ္ဝအက်ိအခၽြဲမ်ားေစျပီး သုတ္ေကာင္မဝင္ေအာင္ တားဆီးေပးတယ္။

-သားဥျပြန္ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈကို ေျပာင္းလဲေစတယ္။

-သေႏၶေအာင္တဲ့ မ်ိဳးဥေတြ သားအိမ္မွာ တြယ္ကပ္ျခင္းကို တားျမစ္ေပးလို႕ ကိုယ္ဝန္မရေစဘူး။

(လတ္တေလာေလ့လာမႈအခ်ိဳ႕က endometrium ေပၚမွာ အာနိသင္မရွိဘူးလို႕ လည္း ဆိုပါတယ္)

ေဆးညႊန္း

အကာကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံျပီး သံုးရက္အတြင္း(၇၂နာရီအတြင္း) အသံုးျပဳရပါမယ္။ ဆက္ဆံျပီး တစ္ရက္အတြင္း အသံုးျပဳနိုင္ရင္ ၉၅ရာခိုင္ႏႈန္း၊၃ရက္အတြင္း အသံုးျပဳနိုင္ရင္ ၈၅ရာခိုင္ႏႈန္း ကာကြယ္ေပးတယ္။ သံုးစြဲသူ (၈)ေယာက္မွာ (၇)ေယာက္ဟာ ကိုယ္ဝန္မရေစဘူး။ဒါ့ေၾကာင့္ အေကာင္းဆံုးက ဆက္ဆံျပီးျပီးခ်င္း အသံုးျပဳသင့္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ဆက္ဆံျပီး ၃ရက္အတြင္း ၊သတိရရခ်င္း ေသာက္သံုးသင့္တယ္။ အကယ္၍ ေဆးေသာက္ျပီး တနာရီအတြင္း အန္ရင္ ေနာက္ေဆးတလံုး ထပ္ေသာက္ေပးပါ။

တျခားဘယ္အေျခအေနေတြမွာ အေရးေပၚတားေဆးသံုးနိုင္ေသးလဲ

• နွစ္ရက္ဆက္တိုက္ ပံုမွန္တားေဆးကဒ္ေသာက္ဖို႕ ေမ့ေလွ်ာ့တဲ့အခါ၊

• calendar method မွားယြင္းတြက္ခ်က္မိတဲ့အခါ၊

• ကြန္ဒံုးအသံုးျပဳစဥ္ ေပါက္ျပဲတဲ့အခါ၊

• အမ်ိဳးသမီးကြန္ဒံုး ျပဳတ္ထြက္တဲ့အခါ၊

• ေသြးဆံုးကိုင္ျခင္းအတြက္ ေဟာ္မုန္းအစားထိုးတဲ့အခါမ်ိဳးမွာ အသံုးျပဳနိုင္ပါတယ္။

ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး

• အမ်ားစုဟာ ပ်ိဳ႕ခ်င္၊အန္ခ်င္ ျဖစ္တတ္တယ္။

• ေခါင္းကိုက္၊ေခါင္းမူး ရွိတတ္တယ္။

• ဗိုက္နာ ဗိုက္ေအာင့္ ျဖစ္တတ္တယ္။

• ရင္သားတင္းျပီး နာနိုင္တယ္။

• ေသြးတစ္စက္စက္ ဆင္းတာ၊ ရာသီေသြးမမွန္တာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္တယ္

(အမ်ားစုဟာ ေဆးသာက္ျပီး တစ္ရက္အတြင္း ေပ်ာက္ကင္းတတ္ၾကတယ္။)

အားသာခ်က္

• အသံုးျပဳရလြယ္ကူတယ္။

• အလြယ္တကူရရွိနုိင္တယ္။

• ေစ်းခ်ိဳတယ္။

• ကိုယ္ဝန္ရနိုင္ေခ်ရဲ႕ ၈၅ရာခိုင္ႏႈန္းကို တားဆီးေပးတယ္။

• ေဆးေၾကာင့္ ကိုယ္ဝန္ရတာ၊ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်တာေတြ ေလွ်ာ့နည္းေစတယ္။

• အေရးေပၚလိုအပ္တဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးတိုင္း သံုးစြဲနိုင္တယ္။

အားနည္းခ်က္

• အဝလြန္သူ(BMI 30အထက္)ျဖစ္ရင္ အာနိသင္နည္းတယ္။

• လိင္ကတဆင့္ကူးစက္တဲ့ေရာဂါေတြကို မကာကြယ္နိုင္ဘူး။

• ေရရွည္သံုးစြဲရင္ အာနိသင္က်ဆင္းလာနိုင္တယ္။

• ectopic pregnancy သားအိမ္ျပင္ပသေႏၶတည္နိုင္တယ္။

သတိျပဳစရာ

အေရးေပၚတားေဆးေသာက္တဲ့အခါ မိခင္နို႕ထဲမွာlevonorgestrel အနည္းအက်ဥ္းပါနိုင္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေဆးေသာက္ျပီး ၈နာရီအတြင္းမိခင္နို႕မတိုက္တာ ပိုေကာင္းတယ္။ ၁၂နာရီေက်ာ္ရင္ မိခင္နို႕တိုက္နိုင္တယ္။

ေဆးမေသာက္သင့္သူမ်ား

-ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္

-အသည္းမေကာင္းသူ

-ေသြးလႊတ္ေၾကာေရာဂါရွိသူ

-စပ်စ္သီးသေႏၶတည္သူ

-ရင္သားကင္ဆာမ်ိဳးရိုးရွိသူ

-အေၾကာင္းရင္းမဲ့ ေမြးလမ္းေၾကာင္း ေသြးဆင္းသူ

အတူတြဲမေသာက္သင့္တဲ့ေဆး ေတြလည္းရွိမယ္။ Rifampicin,carbamazepine, phenytoin,Saint John’s wort,anti-retroviral drug စတဲ့ေဆးမ်ားဟာ တားေဆးရဲ႕ အာနိသင္ကို က်ဆင္းေစနိုင္တယ္။ 

ဘယ္တားေဆးေတြ ရွိေသးလဲ

• ေဟာ္မုန္းနွစ္မ်ိဳးပါ အေရးေပၚတားေဆး(preven နာမည္နဲ႕)ဆိုတာလည္း ရွိေသးတယ္။ ၁၉၉၈မွာ စတင္အသုံးျပဳခဲ့ျပီး ၂၀၀၄ခုနွစ္မွာ ေစ်းကြက္က ေပ်ာက္သြားတယ္။ ဒီနည္းကို ကေနဒါဆရာဝန္က စတင္အသံုးျပဳခဲ့တာ ျဖစ္လို႕ Yuzpe methodလို႕လည္း ေခၚတယ္။ ေဟာ္မုန္းနွစ္မ်ိဳးပါ အေရးေပၚတားေဆးေနရာမွာ ေဟာ္မုန္းတမ်ိဳးပါေဆးက ေနရာယူေခတ္စားလာတယ္။

• အခုေနာက္ဆံုး ဒုတိယမ်ိဳးဆက္ antiprogestinဆိုတာကို အေရးေပၚတားေဆးအျဖစ္ စမ္းသပ္ သံုးစြဲေနၾကတယ္။ ulipristal acetate 30 mg ကို တၾကိမ္ထဲေသာက္ဖို့ လိုအပ္တယ္။ ဥေရာပနိုင္ငံေတြမွာ ၂၀၀၉ စက္တင္ဘာကတည္းက စတင္သံုးစြဲဖို႕ ခြင့္ျပဳထားတယ္။ အေမရိကားမွာ ၂၀၁၀ ၾသဂုတ္လ ၁၃ရက္ေန႕မွာ တရားဝင္ခြင့္ျပဳခဲ့တယ္။ အေမရိကားမွာ Ella နာမည္၊ တျခားဥေရာပနိုင္ငံေတြမွာ EllaOne နာမည္နဲ႕ ရနိုင္တယ္။ ဆရာဝန္ ညြန္ၾကားခ်က္လည္း လိုပါတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး သေႏၶသားကို ထိခိုက္ေစတယ္။ 

• တျခားကိုု္ယ္ဝန္ဖ်က္ေဆးတမ်ိဳး ျဖစ္တဲ့ mifepristone 10mgကို အေရးေပၚတားေဆးအေနနဲ႕ သံုးနိုင္တယ္။ တရုတ္၊ရုရွား၊အာေမးနီးယားနဲ႕ ဗီယက္နမ္ နိုင္ငံေတြမွာ ခြင့္ျပဳထားတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး ရာသီေသြးေနာက္က်တာရွိမယ္။ ေဆးေသာက္ေနစဥ္ ကေလးလံုးဝ(လံုးဝ)မယူရဘူး။

• gestrinoneဆိုတဲ့ေဆးတမ်ိဳးလည္း ရွိေသးတယ္။ အာနိသင္က mifepristoneလို အစြမ္းထက္ပါသတဲ့။ သတိျပဳရမွာက ေဆးေသာက္စဥ္ ကေလးလံုးဝမယူသင့္ဘူး။

• အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးတမ်ိဳးျဖစ္တဲ့ Meloxicamကိုလည္း သံုးနိုင္ေသးတယ္။တရုတ္နို္င္ငံမွာ ေလ့လာမႈလုပ္ေတာ့ late follicular phaseမွာ Meloxicam 30mg ၅ရက္ဆက္တိုက္ေပးျခင္းက အေရးေပၚတားေဆးသေဘာ ရွိတာေတြ႕ရတယ္။ ေသခ်ာေပါက္တားဆီးေပးနိုင္တယ္ဆိုတာ မေသခ်ာေပမယ့္ ဆက္စပ္မႈရွိနိုင္တယ္လို႕ ယူဆရပါတယ္။

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

၂၆.၁၀.၁၄